MEMURUN FAZLA MESAİ HAKKINA DAİR HER ŞEY

Güncelleme Tarihi: 3/18/2025 5:44:53 PM

MEMURUN FAZLA MESAİ HAKKINA DAİR HER ŞEY

Memurun Fazla Mesai Hakkı Ve Ücreti

Devlet memurlarında fazla mesai konusu çoğu zaman tam anlaşılamayan bir husus olup hangi memurların fazla mesai alacağı ve ne kadar alabileceği karıştırılabiliyor. Bu yazımda memur fazla mesai konusunu her yönüyle ele aldım. Gelin, birlikte öğrenelim: Memur fazla mesai ücreti alabilir mi? Memur en çok kaç saat fazla mesai yapabilir ve fazla mesai ücreti ne kadar?

Memurun Fazla Mesai Ücreti

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak çalışan bir memurun çalışma esasları öncelikle Devlet Memurları Kanunu’nda ve ayrıca birtakım alt mevzuatlarda düzenlenmiştir.

Haliyle memurun fazla mesaisi de düzenlenmiş, buna ilişkin özel hükümler getirilmiştir. Bu hükümlere bazen kanun düzeyinde ve bazen de daha alt düzeyde metinlerde rastlamak mümkündür.

Memur Fazla Mesai Mevzuatı

Devlet memurlarına ilişkin bir konuya açıklık getirirken yararlanacağımız esas kaynak mevzuatın kendisi olacaktır. Böyle olunca, konunun daha iyi anlaşılması ve ileride mevzuatta meydana gelebilecek değişikliklerin takibi bakımından, fazla mesai mevzuatının nelerden ibaret olduğunu bilmek gerekir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (Hassaten 178’nci madde)

Cumhurbaşkanlığı tarafından yürütülen Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik

Memurun Mesai Süresi

Fazla mesainin tanımını yapmadan önce, memurların tabi olduğu haftalık çalışma süresini bilmek gerekir; çünkü birazdan göreceğiniz üzere fazla mesainin tanımı, memurun haftalık çalışma süresi ile doğrudan ilgilidir.

Devlet Memuru İçin Fazla Mesai Nedir

Öncelikle belirtmem gerekir ki; fazla mesaiye esas süre sabit bir süre olmayıp memurun tabi olduğu çalışma süresine göre değişir. Haliyle fazla mesainin de iki farklı tanımı ortaya çıkar:

Fazla mesai; haftalık çalışma süresi 40 saat ve daha AZ olan memurun, haftalık 40 saat üzerindeki çalışmasıdır.

Fazla mesai; haftalık çalışma süresi 40 saat üstü olan memurun, belirlenmiş ola çalışma süresini AŞAN çalışmadır.

Çalışma Süresi 40 Saatten Az Olan Memurun Fazla Mesaisi

Bazı memurların çalışma süresi haftalık 40 saatin altında belirlenebilir. Örneğin bir memurun haftalık çalışma süresi 35 saat olsa; bu memurun 35 saat üstü değil 40 saat üstü çalışması fazla mesai olarak kabul edilecektir.

Memura Fazla Mesai Ücreti Ödenmesi

Öncelikle şu temel kuralı bilmek gerekir ki; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 178’nci maddesine göre, fazla mesai yapan memura ücret ödemek yerine izin kullandırılması esastır.

Gerçekten de 178’nci maddede hangi hallerde fazla mesai ücreti ödeneceği sınırlı şekilde sayılmış ve harici durumlarda memura her 8 saatlik fazla mesaisi karşılığında bir günlük izin verileceği ifade edilmiştir.

Memura Fazla Mesai Ödenecek Haller

İşte memurun yaptığı fazla mesai karşılığında ücret alabileceği haller Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik’te şöyle sıralanmıştır:

Görevin kanun ile belirli bir süre içinde bitirilmesinin zorunlu bulunması

İnsan, hayvan ve bitkilerle ilgili hastalıklar, arızalar ile tabii afetler gibi olağanüstü hallerin oluşu (Bu hallerin devam süresince)

İş Kanununa tabi olarak işçi çalıştıran kurumlarca hizmetin gereği olarak işçi ile birlikte çalışma saatleri ve günü dışında çalışmanın zorunlu bulunması

Görevin gereği olarak çalışma saatlerini aşması zorunlu işlerde çalışılması

Yukarıdaki haller haricinde; birtakım özel düzenlemelerle de memurlara fazla mesai ücreti ödenmesinin önü açılmıştır. Memurlara hangi hallerde fazla mesai ücreti ödenebileceği şöyle özetlenebilir:

Yapılan fazla mesainin 657 sayılı Kanun’un 178’nci maddesinde ve hemen yukarıda sıralanan Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik’te belirlenen niteliklere uygun bir çalışma olması

İlgili yılın toplu iş sözleşmesinde, fazla mesai ücretinin ödenmesine dair bir hüküm olması

Merkezi yönetim bütçe kanununda ve eki K cetvelinde fazla mesai ücretinin ödenmesine dair hüküm bulunması

375 sayılı KHK hükümleri kapsamında, her yıl Cumhurbaşkanı tarafından bu hususta özel karar alınması

Not: Yukarıdaki şartların tamamının bir arada sağlanması gerekmez. Memurun fazla mesaisi söz konusu olduğunda, yukarıdaki durumlardan herhangi birinin var olması halinde, memur fazla mesai ücretini hak eder.

375 Sayılı KHK İle Fazla Mesai

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 13’üncü maddesine göre; belirli bir sürede bitirilmesi gereken zorunlu ve istisnai işlerden, her defasında ayrıca Cumhurbaşkanı kararı alınması kaydıyla, Cumhurbaşkanınca uygun görülenlerde çalışan 657 sayılı Kanuna tabi personele, ayda elli saati ve bir yılda altı ayı geçmemek üzere yılı merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen fazla çalışma saat ücretinin beş katını aşmamak kaydıyla Cumhurbaşkanınca belirlenen çalışma süresi, miktar, usul ve esaslar dâhilinde fazla çalışma ücreti ödenebilir.

Görüleceği üzere; Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik’te belirlenen niteliklere uygun olsun ya da olmasın, Cumhurbaşkanı kararı olması durumunda ve çeşitli sınırlamalara tabi olmak suretiyle, memurlara fazla mesai ücreti ödenmesi mümkündür.

Merkezi Yönetim Bütçe Kanununda Fazla Mesai Ücreti

Yukarıdakiler ek olarak, merkezi yönetim bütçe kanununun K cetveli de fazla mesai ücretine dair esasları belirleyen bir mevzuattır.

2025 yılında 657 sayılı Kanunun 178 inci maddesi uyarınca fazla çalışma karşılığında saat başına yapılacak ödeme 12,80 Türk Lirasıdır. 

Memur En Çok Kaç Saat Fazla Mesai Yapabilir?

Tüm memurları ilgilendiren genel bir sınırlama bu konuda yoktur. Ancak çeşitli mevzuat metinlerinde yer alan birtakım özel kısıtlamalar mevcuttur.

Örneğin bakanlık özel kalem müdürlüğü personeline ödenecek fazla mesai süresi aylık 90 saati aşamaz.

Yine 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 13’üncü maddesine göre Cumhurbaşkanı kararıyla fazla mesai ücreti ödemesi yapılacaksa, aylık 50 saat sınırlaması mevcuttur.
Sağlık Çalışanları ise 130 saate kadar nöbet ve mesai yapabilmektedir.

Fazla Mesai Yerine İzin Verilmesi

Memura genellik ücret yerine izin verilir. Verilen fazla mesai izni, yapılan fazla çalışmaya karşılık gelmelidir. Örneğin memur 24 saat fazla mesai yaptıysa tam olarak 24 saat izinli olmalıdır.

40 Saatten Az Çalıştırılan Memurun Takip Eden Ayda Fazla Mesai Yapması Mümkün Mü

Memurlar için böyle bir denkleştirme sistemi bulunmamaktadır. İşçilerin çalışma saatleri arasında denkleştirem yapılabilse de, memurların fazla mesai süreleri bir sonraki ay ile mahsuplaşılmaz. Yani bir ayda 40 saat yerine 35 saat çalışan bir memur, takip eden ayda o eksik süreyi fazla mesai yaparak telafi edemez.

SONUÇ                   

Memurun fazla mesaisi konusunda öncelikle anlamanız gereken husus, fazla mesai fiilen yapılsa bile memura her zaman ücret ödenmesi gerekmediğidir. Yukarıda izah ettiğim üzere, memura fazla mesai ücreti ödenmesi gereken özel durumlar haricinde, fazla mesai yapan memura ücret ödenmeyecek ve bunun yerine izin verilecektir.

www.tayinsepeti.com
Türkiye'nin En Kapsamlı Becayiş Platformu

Becayiş Arama, Becayiş Bulma, Becayiş Sitesi, Becayiş Hakkı, Becayiş Ara, Becayiş İşçi, Kadrolu Becayiş, Becayiş Memur, Sözleşmeli Becayiş, Becayiş Haritası, Yer Değişikliği, Memur Becayiş, 3+1 Sözleşmeli Personel Becayiş, Sözleşmeli Personel Becayiş, Sürekli İşçi Becayiş, Kamu İşçisi Becayiş, Üniversite Becayiş, KİT Becayiş, Belediye Becayiş, Tayin Hakkı, Tayin Hakları, Tayin Nasıl Olabilirim, Tayin Süreleri, Tayinde Bekleme Süreleri, Tayin Hakkı, Sözleşmeli Personel Tayin İsteyebilir Mi, Kadrolu Personel Tayin Hakkı, Sürekli İşçilerin Tayin Hakkı, Tayin Nedir, Tayin Başvurusu, Becayiş Bul, Becayiş Nedir, Tayin