MEMURA HAKARET EDEN AMİR - YÖNETİCİNİN HAKARET ETMESİ

Güncelleme Tarihi: 3/17/2025 12:30:21 AM

MEMURA HAKARET EDEN AMİR - YÖNETİCİNİN HAKARET ETMESİ

Memura Hakaret Eden Amirler Hakkında Ne Yapılmalı?

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda, hakarete uğrayan kişileri koruyan hükümler bulunmaktadır.

Hakarete Disiplin Cezası Verilmelidir

657 sayılı Kanunun 125. Maddesinin Kınama başlıklı bölümünün (g) bendinde "İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak,", disiplin cezası gerektiren bir fiili olarak belirtilmiştir, Kanunun, "Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası" verilmesini gerektiren halerini düzenleyen bölümünün (d) bendinde "Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak," ve (l) bendinde "Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek," fiileri, disiplin cezası verilmesini gerektiren haller arasında sayılmıştır. Dikkat edileceği üzere amirin maiyetindekilere kötü muamelede bulunması Kınama, hakarette bulunması ise Kademe İlerlemesinin Durdurulması cezasını gerektirmektedir.

İspat Meselesi

Ancak burada, esas önemli olan konu hakaretin ispat edilmesidir. Eğer hakaret şahitler ile veya elektronik cihazlar ile ispat edilebiliyorsa, yapılacak disiplin soruşturması sonucunda bu madde hükümlerine göre bir ceza verilmesi gerekmektedir. Burada, değinilmesi gereken bir diğer husus ise şudur: Garez veya özel bir maksatla amir hakkında bu tür bir iftirada bulunulması halinde, iftirada bulunan kişi disiplin cezası alacaktır.

Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Nasıl Olmalıdır?

Sitemiz ziyaretçisi devlet memurları, zaman zaman amirleri veya gördükleri haksız uygulamalar hakkında şikayetlerini nasıl yapacaklarını ilişkin olarak bizlere soru yöneltmektedirler. Zaman zaman da usulsüz yapılan şikayetten dolayı alınan disiplin cezaları nedeniyle sitemize sorular ulaşmaktadır. Bu çerçevede devlet memurlarının şikayet ve müracaatlarının nasıl olması gerektiğinin açıklanmasının yararlı olacağını düşünüyoruz. 

Şikayet Nedir, Müracaat Nedir?

Şikayet: Devlet Memurlarının amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı başvurduğu yola şikayet denmektedir.

Müracaat: Devlet Memurlarının kurumları ile ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı başvurduğu yola ise müracaat denmektedir.

Yukarıda belirtilen her iki yol da devlet memurunun en doğal haklarındadır. Bu hak 657 sayılı Kanunun 21'inci maddesi ile getirilmiş, nasıl uygulamaya konacağı ise "Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik" ile düzenlenmiştir.

Diğer taraftan, şikayet ve müracaat haklarının kullanılmasında yönetmelikte belirlenen usullere uyulmaması halinde ilgili Devlet memuru Uyarma (657 sayılı Kanun 124/a) cezası ile alabilecektir.

657 Sayılı Kanunda Şikayet ve Müracaata İlişkin Olarak Yer Alan Hüküm:
"Madde 21: Devlet memurları kurumlarıyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat; amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikayet ve dava açma hakkına sahiptirler. Müracaat ve şikayetler söz veya yazı ile en yakın amirden başlayarak silsile yolu ile şikayet edilen amirler atlanarak yapılır. Müracaat ve şikayetler incelenerek en kısa zamanda ilgiliye bildirilir. Müracaat ve şikayetlerle ilgili esas ve usuller Başbakanlıkça hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir."

Devlet Memurlarının Şikayet Ve Müracaatlarında İzlemesi Gereken Usul

Bu usul ve esaslar Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelikte düzenlenmiş olup, yönetmelik çerçevesinde yapılan açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

Yönetmelik Kapsamında Olan Memurlar

Bu Yönetmelik hükümleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik birinci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan memurlar hakkında uygulanmaktadır. Yani, Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde çalışan memurlar hakkında uygulanmaktadır.

Bu Yönetmelik hükümleri, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli subay, astsubay, sivil memur, sözleşmeli ve yevmiyeli personel; Anayasa ve Uyuşmazlık Mahkemesi Üye ve Yedek Üyeleri ile raportörleri; 2656 sayılı Hakimler Kanununun 2661 sayılı Kanunla değiştirilen 18 ve 19 uncu maddeleri uyarınca bu Kanuna eklenen (1) ve (2) sayılı cetvellerde gösterilen Adli ve İdari Yargı mensupları; Danıştay ve Sayıştay meslek mensupları ve Sayıştay Savcı ve Savcı Yardımcıları; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa tabi kurumlarda çalışan öğretim elemanları hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

Şikayet Hakkı

Şikayetin tanımına yukarıda yer vermiştik. Buna göre, Devlet Memurlarının amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı başvurduğu yola şikayet denmektedir. Birden fazla Devlet memurunun toplu olarak söz veya yazı ile şikayette bulunmaları yasaktır. Bir veya aynı hadise birden fazla memurun şikayetlerine sebep veya konu olursa bunların herbiri, ayrı ayrı ve tek başına şikayet haklarını kullanabilirler. Yani tek bir dilekçede, birden fazla kişinin imzası ve ismi yazılarak şikayette bulunulmamalıdır.

Şikayetin Yapılma Şekli

Şikayetler söz veya yazı ile en yakın amirden başlanarak silsile yolu ile ve şikayet edilen amirler atlanarak yapılır. (Madde 5) Bu husus oldukça önemlidir. Bu nedenle bir kaç örnek vermek istiyoruz. Örneğin Milli Eğitim Bakanlığı Mersin İl Müdürlüğünde öğretmen olarak çalışan bir memur herhangi bir amiri hakkındaki şikayetini direkt olarak kaymakamlığa veya valiliğe yapamaz. Bu öğretmen şikayetini en yakın amire yapar. (yazılı veya sözlü) En yakın amir şikayeti çözümleyememesi halinde şikayet edilen konuyu bir üst makama iletir. Yine aynı şekilde bir Genel müdürlükte çalışan bir mühendis Genel Müdürlüğe, bir Müsteşarlıkta çalışan bir memur da Müsteşarlığa direkt olarak şikayetini yapamaz.

Yazılı şikayetler maksadı en iyi ifade edecek şekilde ve mevzuat hükümlerine uygun olarak yazılan bir dilekçe ile yapılır. (Madde 5) Yazılı olarak yapılan şikayetlerde suçlayıcı ifadelerden ve belgeye dayanmayan isnatlardan sakınılmalıdır. İddiaların ispatlanamaması halinde şikayette bulunan memur ceza ve disiplin kovuşturmasına maruz kalabilir.

Dilekçede tespit edilen eksiklikler ile suç teşkil etmeyen usulsüzlüklerin giderilmesi şikayeti kabul eden amirlerce sağlanır.

Sözlü şikayetlerde de bu esaslara uyulur. (Madde 5) Sözlü olarak yapılan şikayetler, şikayeti yapanın istemi halinde yapıldıkları anda şikayetçi ile şikayeti kabul eden amir tarafından birlikte imzalanan bir tutanakla tespit olunur ve iki tarafa verilir. Amir de şikayetin tutanağa geçirilmesini isteyebilir. Şikayetçi tutanak düzenlenmesinden kaçınırsa şikayet yapılmamış sayılır. Şikayetlerin ve müracaatların nasıl yapılacağına ilişkin örnek dilekçe verilecektir.

Şikayeti Kabul Eden Makamın Yapması Gerekenler

Şikayet hakkında karar verme yetkisi şikayet edilenin ilk disiplin amirine aittir. Şikayeti kabul eden ancak karar verme yetkisi bulunmayan amirler bunları silsile yolu ile ve kendi görüşlerini de ilave etmek suretiyle birinci fıkrada belirtilen amirlere (şikayet edilenin ilk disiplin amirine) 3 gün içinde intikal ettirirler. Şikayet edene de durum hakkında bilgi verirler. Belirtilen usul ve esaslara uygun olarak yapılan şikayetler karar vermeye yetkili amirlerce incelenir ve karara bağlanır. Kararlar şikayet sahiplerine ve lüzum görülürse şikayet edilene yazı ile bildirilir.

Şikayetlerin incelenmesi ve bir karara bağlanarak şikayet sahiplerine tebliğ edilmesi ile ilgili bütün işlemlerin en geç şikayet dilekçesinin karar merciine intikal ettiği tarihi izleyen 30 gün içinde tamamlanması zorunludur. Adli ve idari tahkikata konu olacak nitelikteki şikayetler hakkında ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.

Şikayet Edilen Konuya İlişkin Verilen Karara İtiraz

Şikayette bulunan ve şikayet edilen memurlar yetkili amirlerce verilen kararlara karşı bir defaya mahsus olmak üzere kararın kendilerine tebliğini izleyen 10 gün içinde bir üst mercie itiraz edebilirler. İtirazların yapılmasında ve incelenip karara bağlanmasında da şikayetler hakkında izlenmesi gereken usul ve esaslar geçerlidir. Şikayet haklarını kullanan Devlet Memurlarına şikayetlerinden dolayı bir ceza verilemez. Ancak, şikayet haklarını usul ve esaslara aykırı surette kullananların veya her ne surette olursa olsun bu haklarını kullanırken bir suç işleyenlerin sorumlulukları saklıdır. Özellikle itiraz ve şikayette bulunanların idareyi ve üçüncü şahısları hedef alan suçlamalardan kaçınmaları gerekir. Yine ispat edilemeyecek hususlara yer verilmemelidir. Aksi takdirde isnat ve iftirada bulunmaya ilişkin hususların uygulanması gerekir.

Müracaatın Yapılma Şekli

Müracaatın tanımına yukarıda yer vermiştik. Buna göre, Devlet Memurlarının kurumları ile ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı başvurduğu yola ise müracaat denmektedir. Örneğin memurun bitirdiği üst öğrenim için intibak yapılmasını istemesi veya aldığı KPDS notu için yabancı dil tazminatı ödenmesini istemesi için yapacağı başvurular müracaat hakkı kapsamına girer.

Müracaatlar hakkında karar verme yetkisi, kurumların çalışma usul ve esaslarını belirleyen Kanun, Tüzük ve Yönetmelikler ile müracaat konusunu çözümlemeye yetkili kılınan mercilere aittir. Müracaatı kabul eden ancak sorunu çözümleme yetkisi bulunmayan amirler bunları silsile yolu ile birinci fıkrada belirtilen mercilere 3 gün içinde intikal ettirilir. Toplu müracaat yasağı, şekil, yapılacak işlemler, süre, itiraz, müracaat edenin sorumluluğu konularında şikayetlere ilişkin olarak yukarıda anlatmış olduğumuz hususlar geçerlidir.

Amirlerin Sorumlulukları

Usulüne uygun olarak yapılmış bulunan şikayet ve müracaatlar hakkında görevlerini zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirmeyen amirlere durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 125 nci maddesinde sayılan disiplin cezalarından birisi verilir.

Sonuç

Müracaat ve şikayette bulunmaya ilişkin esas ve usullerin belirlendiği Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik son derece militarist düzenlemeler içermektedir. Yürürlüğe girdiği tarihe göz önünde bulundurulduğunda (12.01.1983 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir) askeri bir hiyerarşi içerisinde hazırlandığı görülecektir. Bu durum ise bazen hak arayanların mağdur duruma düşmesine sebep olmaktadır. Bu nedenle bu Yönetmeliğin sivil hayata uygun olarak yeniden hazırlanması gerekmektedir.

www.tayinsepeti.com
Türkiye'nin En Kapsamlı Becayiş Platformu

Becayiş Arama, Becayiş Bulma, Becayiş Sitesi, Becayiş Hakkı, Becayiş Ara, Becayiş İşçi, Kadrolu Becayiş, Becayiş Memur, Sözleşmeli Becayiş, Becayiş Haritası, Yer Değişikliği, Memur Becayiş, 3+1 Sözleşmeli Personel Becayiş, Sözleşmeli Personel Becayiş, Sürekli İşçi Becayiş, Kamu İşçisi Becayiş, Üniversite Becayiş, KİT Becayiş, Belediye Becayiş, Tayin Hakkı, Tayin Hakları, Tayin Nasıl Olabilirim, Tayin Süreleri, Tayinde Bekleme Süreleri, Tayin Hakkı, Sözleşmeli Personel Tayin İsteyebilir Mi, Kadrolu Personel Tayin Hakkı, Sürekli İşçilerin Tayin Hakkı, Tayin Nedir, Tayin Başvurusu, Becayiş Bul, Becayiş Nedir, Tayin